Chronobiologie en slaap

Het menselijke lichaam is onderworpen aan een 24-uurs ritme dat intern wordt gegenereerd. Licht, duisternis en temperatuur beïnvloeden ons persoonlijk biologisch ritme, dat diep in onze genen verankerd ligt en het ritme van al onze lichaamsfuncties regisseert.

Zaken als klokschakelingen, verkeerde tijdzones, onvoldoende licht en ongezonde werk- en schooltijden druisen hier fundamenteel tegenin.

Chronos = tijd

De chronobiologie bestudeert de biologische ritmen en de invloed van dag-nacht ritmes en seizoensveranderingen op levende wezens. Deze ritmes blijken zo cruciaal voor al het leven op aarde dat de chronobiologie nu ‘the next quantum leap’ voor tal van wetenschappelijke disciplines is genoemd.

In 2017 ontvingen Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash en Michael W. Young de Nobelprijs voor de geneeskunde voor ontdekkingen over de moleculaire mechanismen die het circadiane ritme van het lichaam beheersen.

Met buitengewone precisie past onze innerlijke klok onze fysiologie aan de verschillende fasen van de dag aan. De klok regelt kritische functies zoals gedrag, hormoonspiegels, slaap, lichaamstemperatuur en metabolisme. Ons welzijn wordt beïnvloed wanneer er een tijdelijke mismatch is tussen onze externe omgeving en deze interne biologische klok, bijvoorbeeld wanneer we door verschillende tijdzones reizen en een "jetlag" ervaren. Er zijn ook aanwijzingen dat een chronische verkeerde afstemming tussen onze levensstijl en het ritme gedicteerd door onze innerlijke tijdwaarnemer, geassocieerd is met een verhoogd risico op verschillende ziekten.
(uit press release nobelprijsuitreiking).

Het aanpassen aan het zomeruur is slechts ten dele te vergelijken met aanpassing aan de lengtegraad door de passagiers van een schip of een vliegtuig. Voor hen schuiven alle zeitgeberssamen op, voor het slachtoffer van zomeruur ontstaat een andere ordening tussen lichtinval en maaltijden, en actieve uren. Vandaar dat men geen vergelijking kan maken met een jetlag.